Quy định kiểm định nhà xưởng tại Việt Nam

Tại Việt Nam, kiểm định nhà xưởng không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo an toàn lao động và vận hành sản xuất. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nắm rõ các quy định kiểm định nhà xưởng cụ thể, thời điểm cần thực hiện và cơ quan chịu trách nhiệm. Trong bài viết này, KTG Industrial sẽ giới thiệu những nội dung quan trọng nhất về những lưu ý khi thực hiện kiểm định nhà xưởng theo đúng quy định hiện hành.

Kiểm định nhà xưởng là gì?

Kiểm định nhà xưởng là quy trình đánh giá mức độ an toàn và khả năng chịu lực của công trình trong quá trình sử dụng. Mục đích chính là phát hiện kịp thời các nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến kết cấu, vận hành và an toàn lao động, từ đó đưa ra các biện pháp xử lý phù hợp. Với các doanh nghiệp FDI đang cân nhắc đầu tư hoặc thuê nhà xưởng tại Việt Nam, việc nắm rõ quy trình kiểm định giúp đảm bảo tuân thủ pháp lý và giảm thiểu rủi ro vận hành.

Căn cứ pháp lý quan trọng gồm có Luật Xây dựng 2014 và Nghị định 06/2021/NĐ-CP, trong đó quy định rõ yêu cầu kiểm tra, giám sát kỹ thuật đối với công trình xây dựng đang khai thác sử dụng. Đây là những cơ sở giúp doanh nghiệp xác định nghĩa vụ pháp lý và lộ trình triển khai kiểm định trước khi vận hành nhà máy tại Việt Nam.

Tiếp tục đọc: Quy định an toàn điện trong nhà xưởng giúp hạn chế rủi ro

Quy định về chu kỳ kiểm định nhà xưởng

Đối với công trình xây mới (Thông tư 10/2021/TT-BXD)

Theo Điều 17, Thông tư số 10/2021/TT-BXD ban hành ngày 25/8/2021, hướng dẫn về đánh giá an toàn chịu lực và an toàn vận hành công trình trong quá trình khai thác sử dụng, các công trình xây dựng nói chung bao gồm cả nhà xưởng xây sẵn, nhà công nghiệp, phải thực hiện kiểm định theo chu kỳ bắt buộc như sau:

Kiểm định lần đầu:

• Thực hiện sau 10 năm kể từ thời điểm công trình được đưa vào khai thác, sử dụng.
• Mục tiêu của kiểm định lần đầu là đánh giá tổng thể hiện trạng chịu lực, an toàn vận hành và mức độ xuống cấp sau giai đoạn dài sử dụng.

Kiểm định định kỳ:

• Thực hiện 5 năm một lần sau lần kiểm định đầu tiên.
• Tức là, nếu kiểm định lần đầu được thực hiện năm 2031, thì các lần tiếp theo sẽ là 2036, 2041,…

Quy định này áp dụng cho tất cả công trình xây mới chưa có dấu hiệu bất thường. Với những công trình có dấu hiệu hư hỏng hoặc xuống cấp sớm, thời điểm kiểm định có thể được rút ngắn theo đánh giá thực tế của đơn vị quản lý, hoặc theo yêu cầu của cơ quan chuyên môn.

Nhà xưởng xây mới sẽ có một quy định kiểm định riêng

Bài viết mới: Quy định về mật độ xây dựng nhà xưởng theo QCVN

Đối với công trình đang sử dụng (TCVN 9343:2012)

Theo TCVN 9343:2012, chu kỳ kiểm định an toàn chịu lực của công trình phụ thuộc vào mức độ quan trọng, mục đích sử dụng, cũng như điều kiện môi trường vận hành của công trình. Bảng dưới đây thể hiện thời gian kiểm định định kỳ được khuyến nghị:

Các công trình như nhà máy điện, bệnh viện, sân bay, hay các khu công nghiệp gần biển, vùng hóa chất cần được kiểm tra thường xuyên hơn do nguy cơ hư hỏng cấu kiện cao. Việc đánh giá định kỳ nhằm đảm bảo công trình tiếp tục vận hành an toàn, không xảy ra sự cố nguy hiểm hoặc sập đổ bất ngờ.

Mục đích của việc kiểm định nhà xưởng

Việc kiểm định nhà xưởng trước hết nhằm đảm bảo an toàn kết cấu và khả năng vận hành ổn định của công trình trong suốt quá trình sử dụng. Bên cạnh đó, đây còn là căn cứ pháp lý quan trọng khi thực hiện kiểm toán, thanh tra hoặc lập hồ sơ bảo trì theo quy định.

Thông qua kết quả kiểm định, chủ đầu tư sẽ có cơ sở để đánh giá mức độ xuống cấp của công trình. Từ đó, họ có thể đưa ra quyết định phù hợp về việc bảo trì, sửa chữa hay cải tạo. Nhờ vậy, công trình không chỉ được kéo dài tuổi thọ mà còn đảm bảo hiệu quả vận hành và giảm thiểu rủi ro.

Phương pháp kiểm định nhà xưởng

Kiểm định nhà xưởng thường được thực hiện theo các bước tiêu chuẩn nhằm đánh giá toàn diện hiện trạng kết cấu. Trước hết, đơn vị kiểm định sẽ khảo sát hiện trạng công trình thông qua quan sát trực tiếp để phát hiện các dấu hiệu xuống cấp như nứt, lún, võng sàn hoặc ăn mòn vật liệu.

Tiếp theo, các thiết bị đo đạc chuyên dụng như máy toàn đạc, thiết bị siêu âm bê tông, hay cảm biến đo biến dạng sẽ được sử dụng để thu thập số liệu kỹ thuật phục vụ cho việc tính toán khả năng chịu lực của kết cấu. Trong trường hợp cần thiết, chuyên viên sẽ tiến hành lấy mẫu vật liệu (bê tông, thép…) để gửi đi thử nghiệm tại phòng thí nghiệm nhằm đánh giá chất lượng thực tế so với thiết kế.

Hiện nay có rất nhiều phương pháp để kiểm định nhà xưởng

Đọc thêm: Quy định về lối thoát hiểm trong nhà xưởng theo QCVN 06:2021/BXD

Cuối cùng, toàn bộ dữ liệu sẽ được tổng hợp để thực hiện các phép tính kiểm tra kết cấu, đưa ra kết luận về mức độ an toàn và khuyến nghị sửa chữa nếu có. Phương pháp này giúp đảm bảo kết quả kiểm định vừa có cơ sở thực tiễn vừa đảm bảo độ chính xác kỹ thuật.

Quy trình thực hiện kiểm định nhà xưởng

Thông thường, việc kiểm định nhà xưởng được tiến hành trong khoảng thời gian từ 5 đến 10 ngày, bao gồm cả giai đoạn làm việc tại hiện trường và thời gian phân tích, xử lý số liệu tại văn phòng. Quy trình này thường được thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1 – Đánh giá thực trạng nhà xưởng: Mở đầu, nhóm kiểm định sẽ tiến hành thu thập các tài liệu kỹ thuật liên quan như bản vẽ thi công, hồ sơ hoàn công, thông tin cải tạo, sửa chữa trước đó và các thông số vật liệu sử dụng. Sau đó, họ thực hiện quan sát trực tiếp tại công trình để ghi nhận tình trạng xuống cấp như nứt nẻ trên cấu kiện, nền bị lún, gỉ sét thép kết cấu, hay hiện tượng thấm nước ở mái và tường bao.
• Bước 2 – Thẩm tra khả năng chịu lực của kết cấu: Tiếp đến là khâu kiểm tra các bộ phận chịu lực chính như cột, dầm, sàn nhà xưởng bằng cách đo đạc kích thước hình học và đánh giá độ đồng đều. Ngoài ra, thông qua việc lấy mẫu vật liệu để thí nghiệm (cốt thép, bê tông…), chuyên gia sẽ thực hiện tính toán và đánh giá sức chịu tải nhằm xác định mức độ an toàn của công trình theo quy chuẩn kỹ thuật.
• Bước 3 – Đánh giá hệ thống kỹ thuật: Song hành với phần kết cấu, các hệ thống kỹ thuật như cấp điện, cấp thoát nước, thông gió, phòng cháy chữa cháy cũng được kiểm tra chi tiết để đảm bảo vẫn vận hành tốt và không gây mất an toàn. Nếu phát hiện bất thường, đội ngũ kỹ thuật sẽ đưa ra các khuyến nghị về nâng cấp hoặc điều chỉnh phù hợp.
• Bước 4 – Tổng hợp và lập báo cáo kiểm định: Kết thúc quá trình kiểm tra, đơn vị thực hiện sẽ tổng hợp dữ liệu và lập báo cáo kỹ thuật, bao gồm các đánh giá hiện trạng, phân tích rủi ro và đề xuất phương án xử lý, sửa chữa hoặc cải tạo. Đây là tài liệu quan trọng giúp chủ đầu tư có cơ sở đưa ra quyết định cho giai đoạn vận hành tiếp theo.

Ngoài các bước nêu trên, với một số công trình đặc thù, đơn vị kiểm định có thể thực hiện thêm đánh giá hệ thống chiếu sáng, xử lý môi trường, an ninh – giám sát, hay kiểm tra chất lượng không khí, độ ồn và bụi mịn, nhằm đảm bảo công trình tuân thủ đầy đủ quy định về kỹ thuật và an toàn môi trường.

Một số câu hỏi thường gặp

Nhà xưởng cần được kiểm định trong những trường hợp nào ngoài kiểm định định kỳ?

Bên cạnh việc kiểm định theo chu kỳ cố định, nhà xưởng cũng phải được tiến hành kiểm định trong một số trường hợp đặc biệt, nhằm đảm bảo an toàn và tuân thủ quy định pháp luật. Các tình huống đó bao gồm:

• Sau sự cố hoặc tai nạn: Nếu nhà xưởng xảy ra hỏa hoạn, sập đổ, lún nứt nghiêm trọng hoặc các tai nạn ảnh hưởng đến kết cấu và an toàn công trình, cần thực hiện kiểm định ngay để đánh giá mức độ hư hại và đề xuất phương án khắc phục.
• Sau khi sửa chữa hoặc cải tạo lớn: Khi có sự can thiệp vào kết cấu chính, thay đổi vật liệu hoặc mở rộng diện tích, việc kiểm định giúp xác minh tính ổn định và khả năng chịu lực của công trình sau cải tạo.
• Thay đổi công năng sử dụng: Nếu nhà xưởng được chuyển đổi mục đích sử dụng, ví dụ từ kho hàng sang xưởng sản xuất – thì phải đánh giá lại kết cấu và hệ thống kỹ thuật để đảm bảo phù hợp với tải trọng và điều kiện vận hành mới.
• Theo yêu cầu từ cơ quan chức năng: Cơ quan quản lý nhà nước có thể yêu cầu kiểm định nhà xưởng khi phát hiện dấu hiệu mất an toàn hoặc khi có khiếu nại, tranh chấp liên quan đến chất lượng công trình.

Lưu ý rằng, mọi hoạt động kiểm định phải được thực hiện bởi đơn vị kiểm định được cấp phép, có năng lực chuyên môn và trang thiết bị phù hợp theo quy định của pháp luật Việt Nam. Kết quả kiểm định là căn cứ pháp lý quan trọng để thực hiện các quyết định sửa chữa, bảo trì hoặc cải tạo nhà xưởng trong thực tế.

Việc kiểm định giúp đánh giá khả năng tiếp tục sử dụng

Lời kết

Việc kiểm định nhà xưởng tại Việt Nam không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là bước quan trọng nhằm đảm bảo an toàn, kéo dài tuổi thọ công trình và duy trì hiệu quả sản xuất. Các quy định hiện hành đã thiết lập rõ ràng chu kỳ kiểm định và trách nhiệm của các bên liên quan. Do đó, chủ đầu tư và đơn vị vận hành cần chủ động theo dõi, tuân thủ lịch kiểm định cũng như lựa chọn đơn vị kiểm định có năng lực để đảm bảo công trình được đánh giá đúng, kịp thời và toàn diện. Tuân thủ đúng quy định kiểm định nhà xưởng không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro kỹ thuật mà còn tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động sản xuất – kinh doanh an toàn và bền vững.