Lối thoát hiểm trong nhà xưởng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tính mạng và tài sản của công nhân khi có sự cố xảy ra, đặc biệt là cháy nổ. Quy định về lối thoát hiểm không chỉ bao gồm yêu cầu về thiết kế và lắp đặt, mà còn phải đảm bảo tính khả thi, dễ sử dụng và luôn trong tình trạng hoạt động tốt. Cùng KTG Industrial tìm hiểu các quy định về lối thoát hiểm trong nhà xưởng chi tiết nhất qua bài viết này.
Lối thoát hiểm trong nhà xưởng là gì?
Lối thoát hiểm trong nhà xưởng là một phần không thể thiếu trong hệ thống an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC), đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tính mạng và sức khỏe của người lao động trong trường hợp xảy ra sự cố khẩn cấp như hỏa hoạn, cháy nổ, hoặc các tình huống nguy hiểm khác.
Việc thiết kế và thi công lối thoát hiểm phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn, quy định. Điều này nhằm đảm bảo khả năng thoát hiểm nhanh chóng, an toàn, tránh ùn tắc và giúp lực lượng cứu hộ tiếp cận kịp thời.
Lối thoát hiểm giúp nhân viên an tâm làm việc
Quy định về lối thoát hiểm
Quy định về lối thoát hiểm trong nhà xưởng cần tuân thủ các quy định PCCC của nhà nước, bao gồm các tiêu chí về cơ bản, khu vực bố trí, số lượng và kích thước lối thoát hiểm:
Cơ bản về lối thoát hiểm
- Tầng 1: Lối thoát hiểm dẫn ra ngoài hoặc qua các khu vực như hành lang, buồng thang bộ, phòng chờ, tiền sảnh trực tiếp ra ngoài.
- Tầng khác:
- Lối thoát hiểm dẫn từ các tầng khác ra buồng thang bộ hoặc phòng chờ có lối ra trực tiếp đến buồng thang bộ.
- Nếu đi qua các hành lang khác, hành lang này phải được ngăn cách bằng các vách ngăn để hạn chế khói và lửa lan tỏa.
- Gian phòng hạng A/B: Lối thoát hiểm dẫn đến gian phòng kỹ thuật và không có người làm việc thường xuyên.
Khu vực bố trí lối thoát hiểm và khoảng cách
- Lối thoát hiểm cần được bố trí ở vị trí dễ nhìn, dễ tiếp cận và đảm bảo an toàn, đặc biệt trong trường hợp một lối thoát bị chặn.
- Khoảng cách:
- Khoảng cách tối thiểu giữa hai lối thoát hiểm phải bằng một nửa chiều dài đường chéo lớn nhất của mặt bằng nhà xưởng.
- Trong nhà xưởng một tầng có bậc chịu lửa I thuộc loại sản xuất hạng C, các lối thoát hiểm phải bố trí quanh chu vi tòa nhà với khoảng cách tối đa là 75m.
- Đối với các phòng có lối thoát mở ra hành lang cụt, khoảng cách từ cửa phòng đến lối thoát trực tiếp ra ngoài, cầu thang hoặc tiền sảnh không quá 25m.
Số lượng lối thoát hiểm
- Mỗi gian phòng, tầng nhà hoặc khu vực làm việc cần có ít nhất 2 lối thoát hiểm, nhưng số lượng cụ thể sẽ phụ thuộc vào:
- Số lượng người lao động.
- Quy mô và mật độ công nhân của nhà xưởng.
- Khoảng cách giữa hai cửa thoát hiểm không được vượt quá 75m.
Kích thước lối thoát hiểm
- Chiều cao thông thủy: Không nhỏ hơn 1.9m.
- Chiều rộng thông thủy:
- 1.2m: Đối với gian phòng có hơn 15 người thoát nạn hoặc thuộc loại nguy hiểm cháy.
- 0.8m: Cho các trường hợp còn lại.
- Kích thước phải đủ để vận chuyển cáng tải trong trường hợp cần cứu hộ.
Thông số kỹ thuật cửa thoát hiểm
- Chất liệu: Cửa được làm từ thép chống cháy, mạ điện để tăng cường độ bền và khả năng chịu nhiệt.
- Trang bị:
- Khóa panic bar hoặc khóa đẩy để dễ dàng mở từ bên trong.
- Bản lề chống cháy và chịu lực tốt.
- Gioăng chống khói để ngăn khói và khí độc lan rộng.
- Hệ thống đóng mở tự động, đảm bảo cửa luôn ở trạng thái đóng khi không có người sử dụng.
- Góc mở cửa: Cửa phải mở được góc 90 độ và không làm ảnh hưởng đến diện tích sử dụng khác.
Quy định về cửa thoát hiểm
Quy định về cửa thoát hiểm bao gồm các tiêu chí về chất liệu, kích thước, vị trí lắp đặt và cách thức khóa/mở cửa, tuân theo QCVN 06:2021/BXD và thông tư 02/2021/TT-BXD [1].
-
- Chất liệu cửa thoát hiểm:
- Cửa thông thường: Dùng cho lối thoát ra ngoài, không yêu cầu chống cháy, có độ bền cao và trọng lượng nhẹ.
- Cửa chống cháy: Được sử dụng để ngăn cháy, khói và khí độc, yêu cầu có thời gian chống cháy tối thiểu 30 phút. Cấu tạo bao gồm khung thép, cánh cửa dày, vật liệu chống cháy như giấy tổ ong và hỗn hợp MGo.
- Chất liệu cửa thoát hiểm:
- Cấu tạo cửa thoát hiểm:
Cấu tạo cửa thoát hiểm thường khác nhau tuỳ vào chủng loại và nhà sản xuất, tuy nhiên chúng có các đặc điểm cơ bản như:
- Khung cửa: Thép mạ điện dày khoảng 1.2 – 1.4 mm.
- Cánh cửa: Dày khoảng 50 – 60 cm, được phủ lớp sơn tĩnh điện
- Vật liệu bên trong là vật liệu hỗn hợp, chống cháy cao cấp như giấy tổ ong, hỗn hợp MGo
- Phụ kiện khác như thanh đẩy panic, tay co thuỷ lực, bản lề, khoá, gioăng cao su.
- Kích thước cửa thoát hiểm:
- Chiều rộng: 700-1150mm
- Chiều cao: 2000-2700mm
- Ngoài ra, kích thước tùy thuộc vào quy mô nhà xưởng và bản vẽ thiết kế.
- Vị trí lắp đặt cửa thoát hiểm:
- Phải dễ tiếp cận, có biển chỉ dẫn và đường đi sáng đèn 24/7.
- Khoảng cách từ cửa thoát hiểm đến khu vực làm việc không quá 75m.
- Tuỳ thuộc vào chu vi nhà xưởng nếu nhà xưởng 1 tầng.
- Khóa và mở cửa thoát hiểm:
- Cửa phải dễ dàng mở từ bên trong mà không cần chìa khóa.
- Khóa phải có khả năng tự động mở khi có tín hiệu từ hệ thống báo cháy và được lắp đặt ở vị trí không quá 1.8m so với mặt sàn.
- Cửa mở từ trong ra ngoài và không được chốt khóa đối với cửa thoát hiểm từ không gian chung, hành lang tầng, phòng chờ, sảnh hay buồng thang bộ.
- Các cửa thoát hiểm dẫn xuống lối thoát hiểm, các buồng thang bộ cần có cơ cấu tự động khoá, chèn kín khe cửa.
- Được lắp ở vị trí dễ nhìn thấy, cao không quá 1.8m so với mặt sàn
Quy định về biển báo thoát hiểm
Quy định về biển báo thoát hiểm trong nhà xưởng bao gồm các yêu cầu sau:
- Vị trí lắp đặt:
- Biển báo phải đặt ở vị trí dễ nhận biết, dễ thấy và không bị che khuất, thường ở cuối hành lang nhà xưởng.
- Sơ đồ chỉ dẫn thoát nạn:
- Biển báo bao gồm chữ và ký hiệu hình học như mũi tên để chỉ phương hướng thoát hiểm.
- Nội dung của biển báo phải dễ hiểu, dễ đọc và rõ ràng.
- Mục đích:
- Các lối thoát hiểm phải được trang bị biển báo để người lao động dễ nhận thấy và xác định phương hướng thoát hiểm nhanh chóng.
Kiểm tra và bảo trì lối thoát hiểm, cửa thoát hiểm
Phải thường xuyên kiểm tra lối thoát hiểm để đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Quy trình kiểm tra như sau:
- Kiểm tra tổng thể:
- Kiểm tra cửa thoát hiểm, bao gồm bản lề, khóa cửa, tay nắm cửa, và chất lượng cửa.
- Kiểm tra biển báo, hệ thống chiếu sáng, chỉ dẫn đường đi, và vạch đánh dấu lối thoát hiểm.
- Kiểm tra hệ thống báo động, chuông báo động, khóa tự động.
- Kiểm tra chi tiết:
- Kiểm tra các mối hàn, mối nối trên cửa, độ chắc của khung cửa, gioăng cửa để đảm bảo khả năng chống khói và độ chắc chắn của cửa.
- Đảm bảo các hệ thống chiếu sáng, biển báo và chỉ dẫn dễ nhìn thấy trong mọi tình huống.
Bảo trì lối thoát hiểm cũng là hạng mục cần được thêm mục cần thực hiện định kỳ để đảm bảo lối thoát hiểm luôn trong tình trạng tốt nhất.
- Vệ sinh làm sạch:
- Vệ sinh lối thoát hiểm và các bộ phận như bản lề, tay nắm cửa, lối đi. Loại bỏ bụi bẩn và vật cản, sau đó bôi trơn các bộ phận cơ khí.
- Sửa chữa hư hỏng:
- Sửa chữa và thay thế các linh kiện hỏng hóc hoặc không còn đảm bảo chất lượng.
- Bảo dưỡng hệ thống báo cháy:
- Thực hiện bảo dưỡng theo quy định PCCC hoặc hướng dẫn của nhà sản xuất hệ thống.
Việc kiểm tra và bảo trì định kỳ là cần thiết để đảm bảo lối thoát hiểm luôn hoạt động ổn định, không gặp sự cố và phát huy hiệu quả khi có sự cố xảy ra.
Lối thoát hiểm cần tuân thủ quy định an toàn nghiêm ngặt
Cách sử dụng lối thoát hiểm nhà xưởng
Khi sử dụng lối thoát hiểm nhà xưởng cần đặc biệt lưu ý:
- Bình tĩnh và kích hoạt hệ thống báo cháy ngay khi phát hiện dấu hiệu cháy.
- Quan sát và tìm lối thoát gần nhất, tuân theo biển báo.
- Sử dụng mặt nạ phòng độc (hoặc khăn ẩm) để bảo vệ khỏi khói độc.
- Kiểm tra nhiệt độ cửa trước khi mở. Nếu cửa quá nóng, tìm lối thoát khác.
- Di chuyển đến điểm tập trung an toàn sau khi ra ngoài để kiểm tra số lượng người và báo cáo với lực lượng cứu hộ.
Sau đây là các bước sử dụng lối thoát hiểm nhà xưởng một cách an toàn:
- Di chuyển người đến lối thoát hiểm: Di chuyển nhanh chóng từ vị trí xa nhất đến cửa thoát hiểm, đảm bảo tránh xa nguy cơ cháy nổ.
- Di chuyển qua cửa thoát hiểm: Nếu cửa phòng và cửa thoát hiểm không cùng vị trí, tiếp tục di chuyển đến lối thoát an toàn.
- Sử dụng bảo vệ hô hấp: Nếu có khói và khí độc, sử dụng mặt nạ phòng độc hoặc khăn ẩm che mũi miệng.
- Kiểm tra cửa trước khi mở: Nếu cửa nóng, không mở cửa và tìm lối thoát khác.
- Di chuyển đến khu vực an toàn: Sau khi thoát ra ngoài, đến điểm tập trung an toàn để kiểm tra số lượng người và báo cáo tình hình với lực lượng cứu hộ.
Trong quá trình thoát hiểm có thể gặp phải hiện tượng ngạt khói và khí độc, cần chia thành 3 trường hợp:
- Người tỉnh táo: Đưa đến nơi thoáng mát, cho uống nước.
- Người bất tỉnh nhưng thở: Đặt nằm nghiêng, cung cấp oxy.
- Ngừng thở: Cần tiến hành hồi sức tim phổi ngay lập tức, đồng thời ngay lập tức liên hệ với bộ phận y tế để có thể cứu chữa kịp lúc.
Để quá trình được thoát hiểm an toàn, người thoát hiểm phải giữ bình tĩnh, kích hoạt báo cháy; dùng khăn ẩm che mũi miệng để giảm hít khói và đóng cửa sau khi thoát ra.
Tuyệt đối không sử dụng thang máy khi có sự cố. Không quay lại lấy đồ đạc. Tránh chen lấn, xô đẩy hoặc nhảy từ tầng cao, vì những tình huống này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Lối thoát hiểm phải thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ
Một số loại lối thoát hiểm nhà xưởng phổ biến
Có hai loại cửa thoát hiểm nhà xưởng phổ biến:
- Cửa có khả năng chống cháy: Đây là loại cửa thường được sử dụng trong các lối thoát hiểm, thang thoát hiểm, và khu vực có nguy cơ cháy nổ cao, như trong các nhà máy, kho chứa hàng. Cửa chống cháy được yêu cầu có các cấp độ chống cháy (EI 60 phút, EI 90 phút, EI 120 phút) để đảm bảo ngăn chặn khói và cháy lan rộng.
- Cửa không cần khả năng chống cháy: Loại cửa này có thể được sử dụng ở các khu vực thoát ra ngoài không gian bên ngoài sân bãi, nơi không có yêu cầu cao về khả năng chống cháy.
Trong các công trình như nhà xưởng sản xuất, kho chứa hàng hóa, và nhà máy, cửa có khả năng chống cháy được ưu tiên sử dụng để đảm bảo an toàn và tuân thủ yêu cầu về phòng cháy chữa cháy.
Cần giữ sự bình tĩnh để có thể trốn thoát an toàn nếu có sự cố
Một số lưu ý khi làm cửa thoát hiểm cho nhà xưởng
Khi thiết kế và thi công cửa thoát hiểm cho nhà xưởng, có một số yếu tố quan trọng cần lưu ý để đảm bảo an toàn cho người lao động và tuân thủ đúng quy định. Dưới đây là các lưu ý quan trọng:
- Phân tích nhu cầu và quy mô: Dựa trên số lượng người làm việc và quy mô nhà xưởng để thiết kế cửa thoát hiểm đáp ứng yêu cầu an toàn thực tế.
- Số lượng cửa thoát hiểm: Mỗi nhà xưởng cần ít nhất 2 cửa thoát hiểm để đảm bảo tính linh hoạt và an toàn khi xảy ra sự cố.
- Tiêu chuẩn thang thoát hiểm: Mỗi vế thang không lớn hơn 18 bậc, không nhỏ hơn 3, và không dùng thang xoắn ốc, vì thang xoắn ốc có thể gây khó khăn trong quá trình di chuyển khẩn cấp.
- Biển báo và chỉ dẫn: Cần có biển cấm, sơ đồ và biển chỉ dẫn để hướng dẫn thoát nạn nhanh chóng, giúp người lao động dễ dàng xác định lối thoát hiểm trong tình huống khẩn cấp.
- Chọn nhà thầu uy tín: Lựa chọn đơn vị thi công chuyên nghiệp để đảm bảo cửa thoát hiểm đạt chất lượng và đáp ứng tiêu chuẩn PCCC, từ đó nâng cao tính an toàn cho toàn bộ công trình.
- Kiểm định phòng cháy: Cửa thoát hiểm ở các khu vực yêu cầu chống cháy phải đạt kiểm định của Cục Cảnh sát PCCC, giúp đảm bảo hiệu quả ngăn chặn cháy lan khi có sự cố xảy ra.
Kết luận
Việc tuân thủ các quy định về lối thoát hiểm trong nhà xưởng không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là yếu tố quyết định đến sự an toàn của người lao động trong môi trường làm việc. Đảm bảo lắp đặt đúng tiêu chuẩn, duy trì bảo trì thường xuyên và tạo ra các biển báo dễ hiểu là những bước cần thiết để tăng cường hiệu quả của lối thoát hiểm. Các nhà xưởng cần luôn chú trọng vào việc thực hiện các quy định này để tạo ra một môi trường làm việc an toàn và bảo vệ sức khỏe cho mọi người.
Nguồn tham khảo:
[1] thuvienphapluat.vn. (2024, May 8). Thông tư 02/2021/TT-BXD về QCVN 06:2021/BXD Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về An toàn cháy cho nhà và công trình do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành. THƯ VIỆN PHÁP LUẬT; thuvienphapluat.vn. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Xay-dung-Do-thi/Thong-tu-02-2021-TT-BXD-QCVN-06-2021-BXD-Quy-chuan-ky-thuat-quoc-gia-ve-An-toan-chay-cho-nha-474757.aspx
