Cụm công nghiệp là gì? Thực trạng phát triển tại Việt Nam

Cụm công nghiệp là mô hình tập trung các cơ sở sản xuất vừa và nhỏ vào một khu vực quy hoạch, nhằm tận dụng hạ tầng chung và tối ưu chi phí đầu tư. Trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, cụm công nghiệp đã trở thành giải pháp hữu hiệu giúp các địa phương thu hút đầu tư, mở rộng sản xuất và tạo việc làm. Bài viết sau của KTG Industrial sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về cụm công nghiệp cũng như toàn cảnh phát triển cụm công nghiệp ở nước ta hiện nay.

Cụm công nghiệp là gì?

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 2 Nghị định 68/2017/NĐ-CP đã cho thấy cụm công nghiệp là khu vực có ranh giới địa lý xác định, không có dân cư sinh sống, được xây dựng để thu hút hoặc di dời các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác vào sản xuất kinh doanh. Cụm công nghiệp phục vụ cho sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp [1].

Hiểu đơn giản, cụm công nghiệp là khu vực được quy hoạch tập trung, nơi các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động chủ yếu trong cùng ngành hoặc lĩnh vực liên quan, như chế biến nông, lâm, thủy sản và tiểu thủ công nghiệp. Với quy mô dưới 75 ha, cụm công nghiệp giúp doanh nghiệp chia sẻ hạ tầng, tiết kiệm chi phí và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Đặc điểm của cụm công nghiệp

Năm 2023, cả nước đã thành lập 1.057 cụm công nghiệp với tổng diện tích hơn 38.000 ha. Trong đó, 728 cụm đã đi vào hoạt động, thu hút hơn 14.300 dự án, tạo việc làm cho khoảng 700.000 lao động [2].

Theo số liệu từ Bộ Công Thương, đến năm 2025, Việt Nam dự kiến có 1.704 cụm công nghiệp, với tổng diện tích 58.123 ha [3].

Tỷ lệ lấp đầy cụm công nghiệp là tỷ lệ phần trăm diện tích đất công nghiệp đã cho thuê hoặc đã chấp thuận đầu tư trên tổng diện tích đất công nghiệp, theo Nghị định 32/2024/NĐ-CP. Khi lập Báo cáo đầu tư mở rộng cụm công nghiệp, nội dung về tỷ lệ lấp đầy bắt buộc phải được đề cập. Để mở rộng cụm công nghiệp, tỷ lệ lấp đầy phải đạt ít nhất 60% hoặc nhu cầu thuê đất công nghiệp phải vượt diện tích hiện có [4].

Phương án phát triển cụm công nghiệp phải được tích hợp vào quy hoạch tỉnh, xác định các chính sách, giải pháp quản lý, xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và bảo vệ môi trường, nhằm tiết kiệm và sử dụng hiệu quả tài nguyên [5].

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần hiểu rõ diện tích đất công nghiệp là phần đất trong cụm công nghiệp dành cho thuê, phục vụ sản xuất công nghiệp và các dịch vụ liên quan, được xác định trong quy hoạch chi tiết. Mục đích sử dụng là để tổ chức các hoạt động sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ hỗ trợ [6].

Diện tích xây dựng hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật chung của cụm công nghiệp là phần đất trong cụm công nghiệp dành cho việc xây dựng các công trình hạ tầng kỹ thuật chung. Diện tích này được xác định trong quy hoạch chi tiết của cụm công nghiệp, do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt [7].

Về diện tích để được xác định là cụm công nghiệp [3]:

• Cụm công nghiệp có diện tích từ 10 ha đến 75 ha, tùy theo định hướng phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

• Đối với huyện miền núi và cụm công nghiệp làng nghề, diện tích có thể tối thiểu 5 ha để đảm bảo linh hoạt trong quy hoạch và phát triển sản xuất quy mô nhỏ.
• Diện tích đất công nghiệp là phần diện tích trong cụm công nghiệp được quy hoạch để cho doanh nghiệp thuê hoặc thuê lại nhằm phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, theo quy hoạch chi tiết đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Đối tượng ưu tiên đầu tư vào cụm công nghiệp:

• Các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm cần di dời khỏi khu dân cư.

• Doanh nghiệp sản xuất phụ tùng, máy móc phục vụ nông nghiệp.

• Sản xuất công nghiệp hỗ trợ theo danh mục ưu tiên.

• Sản phẩm tiêu dùng sử dụng nguyên liệu địa phương, lao động địa phương.

• Công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản.

Doanh nghiệp hoạt động bên trong cụm công nghiệp:

• Cụm công nghiệp chủ yếu thu hút doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã, tổ hợp tác với đặc điểm:

• Quy mô sản xuất không quá lớn, dễ bố trí mặt bằng và vận hành.

• Chủ yếu là các cơ sở sản xuất công nghiệp nhẹ, tiểu thủ công nghiệp, chế biến nông – lâm – thủy sản.

• Các doanh nghiệp có thể hợp tác, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị.

Cụm công nghiệp đảm nhận chức năng:

• Phân bố lại các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, giảm ô nhiễm trong khu dân cư.

• Phát triển sản xuất địa phương, gắn với nguyên liệu tại chỗ và tạo việc làm cho lao động nông thôn.

• Ưu tiên ngành chế biến nông sản, thủ công mỹ nghệ, công nghiệp hỗ trợ cho nông nghiệp và tiêu dùng nội địa.

Về cơ sở hạ tầng:

• Hạ tầng giao thông thuận lợi: gần quốc lộ, đường tỉnh, cảng sông hoặc cảng biển.

• Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đầy đủ: giao thông nội bộ, cây xanh, cấp nước, xử lý nước thải, xử lý chất thải rắn, phòng cháy chữa cháy (PCCC), chiếu sáng công cộng, thông tin liên lạc nội bộ, nhà điều hành và bảo vệ.

• Một số cụm công nghiệp hiện đại còn bố trí:

• Khu điều hành – dịch vụ
• Khu nhà ở chuyên gia và công nhân
• Không gian xanh và cảnh quan bảo vệ môi trường

Vai trò và định hướng phát triển:

• Là công cụ thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, đặc biệt ở vùng nông thôn và khu vực miền núi.
• Giảm áp lực cho các khu công nghiệp lớn, phân bổ đều hoạt động công nghiệp trên cả nước.
• Định hướng phát triển cụm công nghiệp hiện đại, thân thiện với môi trường, gắn liền với đô thị hóa và cải thiện chất lượng sống.
• Góp phần tạo việc làm, phát triển kinh tế địa phương.
• Là tiền đề cho sự phát triển các khu công nghiệp lớn hơn.
• Tăng tính cạnh tranh và thúc đẩy công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước.

Các ngành nghề ưu tiên thu hút đầu tư trong cụm công nghiệp

Các ngành nghề được ưu tiên đầu tư trong cụm công nghiệp được quy định rõ tại Nghị định 68/2017/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 66/2020/NĐ-CP). Đây là những ngành, lĩnh vực được khuyến khích thu hút vào cụm công nghiệp nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững, tăng hiệu quả sử dụng đất và bảo vệ môi trường [8].

Cụ thể gồm:

Ngành nghề cần di dời khỏi khu dân cư:

• Các cơ sở sản xuất, kinh doanh gây ô nhiễm hoặc có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường trong khu dân cư, đô thị, làng nghề…
• Việc di dời vào cụm công nghiệp giúp kiểm soát tốt hơn vấn đề ô nhiễm và đảm bảo môi trường sống cho người dân.

Sản xuất máy móc, thiết bị phục vụ nông nghiệp – nông thôn:

• Sản xuất phụ tùng, lắp ráp, sửa chữa máy móc, thiết bị phục vụ nông nghiệp là lĩnh vực được ưu tiên đầu tư.
• Nhóm ngành này có vai trò quan trọng trong hiện đại hóa nông nghiệp, góp phần tăng năng suất và cải thiện chất lượng sản phẩm nông nghiệp.

Công nghiệp hỗ trợ:

• Sản xuất các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc Danh mục được Chính phủ ưu tiên phát triển như: Linh kiện điện tử, Phụ tùng ô tô – xe máy, Vật liệu mới…

• Đây là lĩnh vực giúp nâng cao năng lực sản xuất trong nước, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.

Sản phẩm tiêu dùng sử dụng nguyên liệu tại chỗ

• Các cơ sở sản xuất hàng tiêu dùng như thực phẩm, đồ gỗ, hàng dệt may… sử dụng: nguyên liệu địa phương và lao động địa phương
• Điều này thúc đẩy kinh tế vùng, tận dụng được nguồn tài nguyên bản địa.

Ngành nghề, sản phẩm có thế mạnh địa phương

• Ưu tiên các ngành nghề truyền thống, đặc sản, hoặc các sản phẩm nổi bật theo vùng miền.

• Ví dụ: đồ gốm Bát Tràng, mây tre đan, chế biến nông – lâm – thủy sản địa phương…

Ngành công nghiệp chế biến nông – lâm – thủy sản

• Góp phần tiêu thụ nguyên liệu cho nông dân, nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm và hạn chế tình trạng xuất khẩu thô.
• Khuyến khích các mô hình sản xuất theo chuỗi từ vùng nguyên liệu – chế biến – tiêu thụ.

Hơn nữa, các cơ sở sản xuất sử dụng công nghệ tiên tiến, áp dụng kết quả nghiên cứu khoa học và cam kết bảo vệ môi trường, góp phần vào sự phát triển kinh tế xanh và bền vững cũng được khuyến khích tại cụm công nghiệp.

Quyền lợi hợp pháp và nghĩa vụ của doanh nghiệp trong cụm công nghiệp

Doanh nghiệp hoạt động trong cụm công nghiệp có các quyền lợi và nghĩa vụ sau [8]:

Quyền lợi:

– Sử dụng và gia hạn đất: Doanh nghiệp có quyền sử dụng, gia hạn sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai, cho thuê lại đất, nhà xưởng, kho bãi và các tài sản trên đất.

– Sử dụng công trình hạ tầng: Doanh nghiệp có thể sử dụng các công trình hạ tầng kỹ thuật và dịch vụ công cộng với phí.

– Đầu tư hạ tầng: Doanh nghiệp có quyền góp vốn hoặc ứng vốn để xây dựng hạ tầng kỹ thuật của cụm công nghiệp theo thỏa thuận với chủ đầu tư.

– Hỗ trợ tuyển dụng và đào tạo lao động: Doanh nghiệp được hỗ trợ trong việc tuyển dụng và đào tạo lao động phục vụ cho sản xuất, kinh doanh.

– Ưu đãi và chính sách hỗ trợ: Doanh nghiệp có thể hưởng các chính sách ưu đãi và hỗ trợ từ Nhà nước.

Đọc thêm: Chính sách công nghiệp Việt Nam: Thách thức và tầm nhìn

Nghĩa vụ:

– Tuân thủ hợp đồng và cam kết đầu tư: Doanh nghiệp phải triển khai dự án đầu tư và hoạt động sản xuất kinh doanh theo đúng hợp đồng với chủ đầu tư xây dựng hạ tầng và theo Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

– Tuân thủ các quy định pháp luật: Doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ về đăng ký kinh doanh, tài chính, bảo vệ môi trường, an toàn lao động và các nghĩa vụ khác liên quan đến phòng cháy chữa cháy, an ninh trật tự.

– Thu hút lao động địa phương: Doanh nghiệp phải tích cực tham gia vào việc thu hút lao động địa phương, ưu tiên lao động thuộc diện chính sách và hộ gia đình bị thu hồi đất để xây dựng cụm công nghiệp.

– Nộp các khoản chi phí: Doanh nghiệp phải nộp các khoản chi phí liên quan đến sử dụng hạ tầng, dịch vụ công cộng, tiện ích khác theo thỏa thuận với chủ đầu tư.

Những quyền lợi và nghĩa vụ này nhằm đảm bảo hoạt động hiệu quả và bền vững trong cụm công nghiệp, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương.

Toàn cảnh phát triển cụm công nghiệp tại Việt Nam

Đến năm 2025, cả nước có 730 CCN hoạt động, với tổng diện tích 22.336 ha, tại 57 tỉnh thành. Tuy nhiên, 6 tỉnh chưa có CCN hoạt động. Có 955 CCN đã phê duyệt quy hoạch chi tiết, và 644 CCN đã phê duyệt dự án đầu tư hạ tầng với tổng vốn trên 115.200 tỷ đồng [9].

Những khó khăn chính gặp phải trong quá trình phát triển gồm:

– Hạ tầng chậm phát triển, đặc biệt ở các CCN tự phát trước năm 2009.

– Thiếu hệ thống xử lý nước thải ở phần lớn các CCN.

– Thu hút đầu tư khó khăn do thiếu hạ tầng cơ bản và ngân sách hạn chế.

Miền bắc

Miền Bắc hiện giữ vị trí dẫn đầu trong cả nước về quy mô và tốc độ phát triển cụm công nghiệp. Theo quy hoạch đến năm 2025, khu vực này sẽ hình thành khoảng 765 cụm công nghiệp, với tổng diện tích ước đạt 24.395,2 ha. Tính đến cuối năm 2020, hàng trăm cụm đã được thành lập và đi vào hoạt động, trong đó nhiều cụm có hạ tầng do doanh nghiệp tư nhân đầu tư.

Một trong những địa phương nổi bật là Bắc Giang, với:

• 45 cụm công nghiệp được phê duyệt tính đến tháng 4/2022, tổng diện tích khoảng 1.734 ha
• Tổng vốn đầu tư hạ tầng lên tới 10.500 tỷ đồng
• Trong đó, 31 cụm đã chính thức hoạt động, với tỷ lệ lấp đầy trung bình 64,5%
• Thu hút 230 dự án, với tổng vốn đăng ký hơn 32.765 tỷ đồng
• Tạo việc làm cho hơn 45.000 lao động

Ngoài ra, Bắc Ninh cũng đang nổi bật lên, đến năm 2022 đã có 31 cụm công nghiệp và 16 khu công nghiệp với tổng diện tích 3.697 ha, chiếm 11% tổng diện tích đất toàn tỉnh. Các khu công nghiệp đã thu hút đầu tư từ 38 quốc gia, chủ yếu trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, đặc biệt là điện tử. Bắc Ninh có lợi thế về vị trí địa lý, gần thủ đô Hà Nội, và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy môi trường kinh doanh thuận lợi.

Cùng với sự phát triển không ngừng của các tỉnh khác, năm 2023 Hải Phòng tiếp tục mở rộng cơ hội đầu tư với việc bổ sung 2 cụm công nghiệp mới vào quy hoạch, gồm Cụm công nghiệp Tràng Duệ và Lê Thiện-Đại Bản, tổng diện tích gần 120 ha. Đây là những điểm đến lý tưởng cho các ngành công nghiệp cao như cơ khí, điện tử, và công nghiệp hỗ trợ.

Miền trung

Miền Trung là khu vực có tổng diện tích cụm công nghiệp đứng thứ hai cả nước, với khoảng 15.864,1 ha. Khu vực này có tỷ lệ đầu tư hạ tầng từ Nhà nước rất cao, cụ thể:

• 74,2% tại Duyên hải miền Trung
• 82,9% tại Tây Nguyên

Bình Định là địa phương tiêu biểu trong khu vực với 46 cụm công nghiệp, tổng diện tích 1.639 ha, trong đó 40 cụm công nghiệp đã và đang triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng hạ tầng. Trong năm 2025, tỉnh phấn đấu đạt tỷ lệ lấp đầy từ 75-80% các cụm công nghiệp hoạt động.

Các cụm công nghiệp tại Bình Định đã thu hút 440 doanh nghiệp vừa và nhỏ với tổng vốn đăng ký 1.230 tỷ đồng và vốn thực hiện đạt 843 tỷ đồng. Các doanh nghiệp trong cụm công nghiệp đóng góp khoảng 16% tổng giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh mỗi năm, đồng thời tạo việc làm ổn định cho khoảng 11.000 lao động địa phương.

Miền nam

Tổng diện tích cụm công nghiệp tại miền Nam hiện đạt khoảng 14.586 ha, với phần lớn dự án được đầu tư bởi khu vực tư nhân. Cụ thể:

• 78,5% số cụm tại Đông Nam Bộ

• 71,7% tại Đồng bằng sông Cửu Long do doanh nghiệp tư nhân làm chủ đầu tư

Thị trường bất động sản công nghiệp khu vực này có tính cạnh tranh cao, thể hiện qua:

• Tỷ lệ lấp đầy trung bình đạt 90%
• Giá thuê đất trung bình khoảng 159 USD/m²/chu kỳ thuê

Các cụm công nghiệp tại miền Nam đang trở thành điểm đến hấp dẫn cho doanh nghiệp trong nước, đặc biệt trong các ngành như chế biến nông, lâm, thủy sản và may mặc.

Bình Dương sẽ đầu tư phát triển 4 cụm công nghiệp hỗ trợ (mỗi cụm 75 ha), trong đó có 1 cụm chuyên ngành cơ khí và quy hoạch thêm khu công nghiệp Bắc Tân Uyên 1. Hiện công nghiệp hỗ trợ của tỉnh còn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu, tỷ lệ nội địa hóa thấp. Tỉnh Bình Dương hiện có 2.277 doanh nghiệp hoạt động liên quan đến công nghiệp hỗ trợ. Để thúc đẩy ngành này, tỉnh đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp, ưu tiên phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng, hoàn chỉnh quy hoạch vùng nguyên phụ liệu và thu hút đầu tư mới.

Về điều kiện thành lập và mở rộng cụm công nghiệp là gì?

Theo Nghị định số 32/2024/NĐ-CP, để thành lập hoặc mở rộng cụm công nghiệp, cần đáp ứng các điều kiện cụ thể như sau:

Điều kiện thành lập cụm công nghiệp [10]:

• Cụm công nghiệp phải nằm trong danh mục cụm công nghiệp đã được phê duyệt ở cấp tỉnh, có quỹ đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.
• Có doanh nghiệp, hợp tác xã hoặc tổ chức có tư cách pháp lý, đủ năng lực đầu tư, đề xuất làm chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật.
• Trường hợp địa phương đã có cụm công nghiệp cần có tỷ lệ lấp đầy trung bình trên 50% hoặc hoặc diện tích đất công nghiệp chưa cho thuê không vượt quá 100 ha.

Hồ sơ đề nghị thành lập cụm công nghiệp gồm [2]:

• Tờ trình của UBND cấp huyện.
• Văn bản đề nghị của chủ đầu tư hạ tầng.
• Giấy tờ pháp lý, năng lực tài chính của chủ đầu tư.
• Báo cáo đầu tư, tài liệu minh chứng năng lực.

Điều kiện mở rộng cụm công nghiệp [10]:

• Tổng diện tích sau mở rộng không vượt quá 75 ha và có quỹ đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện.
• Có chủ đầu tư hợp pháp, có đủ năng lực đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật.
• Đạt một trong hai tiêu chí: Một là có tỷ lệ lấp đầy từ 60% trở lên, hai là nhu cầu thuê đất vượt quá diện tích hiện có.

• Đã hoàn thiện và đưa vào sử dụng các công trình hạ tầng kỹ thuật thiết yếu, bao gồm: Đường giao thông nội bộ, hệ thống cấp nước, thu gom và xử lý nước thải (theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt)

Một số câu hỏi thường gặp

Cụm công nghiệp và khu công nghiệp cái nào lớn hơn?

Khu công nghiệp có quy mô lớn hơn cụm công nghiệp vì không bị giới hạn cụ thể về diện tích theo quy định pháp luật. Trong khi đó, cụm công nghiệp bị giới hạn diện tích từ 10 ha đến tối đa 75 ha, ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt như cụm công nghiệp ở miền núi có thể có diện tích tối thiểu là 5 ha.

Cụm công nghiệp và khu công nghiệp khác nhau như thế nào?

Tiêu chí	Khu công nghiệp	Cụm công nghiệp
Khái niệm	Khu vực có ranh giới xác định, chuyên sản xuất hàng công nghiệp.	Khu sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp, không có dân cư sinh sống.
Diện tích	Không giới hạn cụ thể.	10 – 75 ha (miền núi/làng nghề: tối thiểu 5 ha).
Loại hình doanh nghiệp	Chủ yếu là doanh nghiệp lớn, hoạt động công nghiệp quy mô lớn.	Doanh nghiệp vừa và nhỏ, hợp tác xã, tổ hợp tác.
Ngành nghề	Công nghiệp và dịch vụ hỗ trợ công nghiệp.	Sản xuất phụ tùng, hàng tiêu dùng, chế biến nông – lâm – thủy sản, ngành nghề truyền thống.
Doanh nghiệp chế xuất	Được phép hoạt động trong khu công nghiệp.	Không được phép hoạt động trong cụm công nghiệp theo quy định.
Quy hoạch	Phải nằm trong quy hoạch được Chính phủ phê duyệt.	Phải nằm trong quy hoạch cụ thể của tỉnh và huyện, có điều kiện riêng về tỷ lệ lấp đầy, hạ tầng kỹ thuật…

Kết luận

Thực tế cho thấy cụm công nghiệp đang phát huy hiệu quả tại nhiều địa phương, đặc biệt trong việc phân bổ lại sản xuất, giảm áp lực cho các khu công nghiệp lớn và hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại các vấn đề như tỷ lệ lấp đầy chưa đồng đều, thiếu liên kết vùng, và hạ tầng kỹ thuật – môi trường còn hạn chế. Để cụm công nghiệp thực sự trở thành động lực phát triển bền vững, cần có chính sách hỗ trợ cụ thể, từ quy hoạch đến triển khai, cũng như thúc đẩy hợp tác công – tư trong đầu tư hạ tầng và quản lý vận hành.

Tham khảo

[1] Nam. Thế nào là cụm công nghiệp, khu công nghiệp? Sự khác nhau giữa khu công nghiệp với cụm công nghiệp là gì? Thuvienphapluat.vn. Xuất bản ngày 24 tháng 7 năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2025. https://thuvienphapluat.vn/phap-luat/ho-tro-phap-luat/the-nao-la-cum-cong-nghiep-khu-cong-nghiep-su-khac-nhau-giua-khu-cong-nghiep-voi-cum-cong-nghiep-la-722960-96604.html

[2] Năm 2023, cả nước thành lập 1.057 cụm công nghiệp. Thuenhanuoc.vn. Xuất bản năm 2023. Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2025. https://thuenhanuoc.vn/tapchi/chuyen-muc/doanh-nghiep-thi-truong/f7087e33-78db-44e8-adee-38c8218398a6

[3] Nghiên cứu khoa học – Tạp chí Công Thương. Đến năm 2025 cả nước sẽ có 1.704 cụm công nghiệp. Tapchicongthuong.vn. Xuất bản năm 2025. Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2025. https://moit.gov.vn/tin-tuc/phat-trien-cong-nghiep/dinh-huong-den-nam-2025-ca-nuoc-co-1.704-cum-cong-nghiep.html

[4] An NB. Tỷ lệ lấp đầy của cụm công nghiệp là gì? Báo cáo đầu tư mở rộng cụm công nghiệp có bao gồm nội dung về tỷ lệ lấp đầy của cụm công nghiệp không? Thuvienphapluat.vn. Xuất bản ngày 10 tháng 6 năm 2024. Truy cập ngày 28 tháng 4 năm 2025. https://thuvienphapluat.vn/phap-luat/ty-le-lap-day-cua-cum-cong-nghiep-la-gi-bao-cao-dau-tu-mo-rong-cum-cong-nghiep-co-bao-gom-noi-dung–297381-157198.html

[5] thuvienphapluat.vn. Nghị định 32/2024/NĐ-CP về quản lý, phát triển cụm công nghiệp. THƯ VIỆN PHÁP LUẬT. Xuất bản ngày 10 tháng 1 năm 2025. Truy cập ngày 28 tháng 4 năm 2025. https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Thuong-mai/Nghi-dinh-32-2024-ND-CP-quan-ly-phat-trien-cum-cong-nghiep-300484.aspx

[6] Thư Viện Nhà Đất. Thế nào là diện tích đất công nghiệp? Diện tích đất công nghiệp được dùng với mục đích gì theo Nghị định 32? Thư Viện Nhà Đất. Xuất bản ngày 8 tháng 4 năm 2025. Truy cập ngày 28 tháng 4 năm 2025. https://thuviennhadat.vn/phap-luat-doi-song/the-nao-la-dien-tich-dat-cong-nghiep-dien-tich-dat-cong-nghiep-duoc-dung-voi-muc-dich-gi-theo-nghi–12131-657294.html

[7] Diện tích xây dựng hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật chung của cụm công nghiệp là gì? ThuVienPhapLuat.vn. Xuất bản ngày 3 tháng 6 năm 2017. Truy cập ngày 28 tháng 4 năm 2025. https://thuvienphapluat.vn/hoi-dap-phap-luat/2DB6F-hd-dien-tich-xay-dung-he-thong-cong-trinh-ha-tang-ky-thuat-chung-cua-cum-cong-nghiep-la-gi.html

[8] Trường M. Cụm công nghiệp là gì? Quy định về cụm công nghiệp. Công ty Luật TNHH Minh Khuê. Xuất bản ngày 13 tháng 12 năm 2022. Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2025. https://luatminhkhue.vn/cum-cong-nghiep-la-gi.

[9] Định hướng đến năm 2025 cả nước có 1.704 cụm công nghiệp. moit.gov.vn. Xuất bản ngày 12 tháng 7 năm 2021. Truy cập ngày 28 tháng 4 năm 2025. https://moit.gov.vn/tin-tuc/phat-trien-cong-nghiep/dinh-huong-den-nam-2025-ca-nuoc-co-1.704-cum-cong-nghiep.html

[10] baochinhphu.vn. Điều kiện thành lập, mở rộng cụm công nghiệp. baochinhphu.vn. Xuất bản ngày 15 tháng 3 năm 2024. Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2025. https://baochinhphu.vn/dieu-kien-thanh-lap-mo-rong-cum-cong-nghiep-102240315171827139.htm