Sự phát triển của ngành công nghiệp ở nước ta đang tăng lên mỗi năm. Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp trong 10 tháng đầu năm 2024 ước tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2023 [1]. Điều đó làm tăng nhu cầu bất động sản công nghiệp tại Việt Nam. Vậy bất động sản công nghiệp là gì? Đây là loại hình tài sản đặc biệt, thu hút sự quan tâm từ đông đảo các nhà đầu tư mong muốn chiếm lĩnh thị trường. Cùng KTG Industrial tìm hiểu thông tin qua bài viết này.
Bất động sản công nghiệp là gì?
Bất động sản công nghiệp là một loại hình bất động sản phục vụ cho các hoạt động sản xuất, lưu trữ, phân phối, và hỗ trợ ngành công nghiệp. Nó có thể là kho bãi, nhà xưởng cho thuê, văn phòng cho thuê, khu đô thị và các dự án đầu tư mặt bằng cho mục đích phục vụ cho ngành công nghiệp.
Hơn nữa, theo Tổng cục Thống kê đã có số liệu cho thấy tốc độ tăng giá trị tăng thêm ngành công nghiệp năm 2024 theo quý: quý I là 6,47%; quý II là 8,78%; quý III là 9,59% [1]. Do đó, nhu cầu về bất động sản công nghiệp không ngừng tăng cao. Đây cũng là cơ hội và thách thức cho các nhà đầu tư trong việc đầu tư kinh doanh phát triển trong lĩnh vực này. Hơn thế nữa, nó cũng có vai trò trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước.
Bất động sản công nghiệp đang có nhu cầu ngày càng cao tại Việt Nam
Vai trò của bất động sản công nghiệp là gì?
Vai trò của bất động sản công nghiệp không chỉ nằm trong việc hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh, nó còn đem đến rất nhiều ảnh hưởng để góp phần phát triển kinh tế nước nhà, cụ thể như sau:
- Hỗ trợ hoạt động sản xuất và kinh doanh:
Tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sản xuất, chế biến, và đóng gói hàng hóa, giúp duy trì chuỗi cung ứng và gia tăng năng suất lao động và các hoạt động giao lưu trao đổi của các bên với nhau.
- Thu hút vốn đầu tư nước ngoài:
Sự phát triển cơ sở hạ tầng, môi trường chính trị ổn định, chi phí lao động cạnh tranh, và các chính sách ưu đãi thuế giúp cho bất động sản Việt Nam thu hút đầu tư của rất nhà đầu tư.
- Tạo ra việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân:
Sự phát triển của bất động sản công nghiệp có thể tạo ra công việc cho người lao động, từ công nhân sản xuất đến các vị trí quản lý, kỹ sư, và nhân viên hỗ trợ. Qua đó, giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế.
- Góp phần hiện đại hóa cơ sở hạ tầng:
Bất động sản công nghiệp đi lên thì các khu đô thị và các dịch vụ liên quan như giao thông, thương mại, y tế, giáo dục cũng phải phát triển để đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh.
- Thúc đẩy chuỗi cung ứng và logistics:
Các khu công nghiệp, nhà kho, bãi giúp tăng tính hiệu quả của sản xuất, giảm được các chi phí vận chuyển, lưu kho và giúp quản lý hàng tồn kho hiệu quả.
- Tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước:
Đóng góp vào ngân sách nhà nước thông qua thuế đất, thuế tài sản, thuế doanh thu và thuế lợi nhuận từ các công ty hoạt động trong khu công nghiệp.
- Dễ dàng kết nối với thị trường toàn cầu:
Các khu công nghiệp thường nằm ở những nơi có vị trí địa lý, giao thông thuận lợi cho nên dễ dàng hợp tác với nước ngoài, đồng thời tạo cơ hội cho chuyển giao công nghệ tiên tiến, giúp các doanh nghiệp dễ dàng tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bất động sản công nghiệp góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế nước nhà
Ưu điểm và nhược điểm của bất động sản công nghiệp
Ưu điểm
- Nhu cầu bất động sản công nghiệp đang tăng cao:
Ngày nay, ngành công nghiệp đang ngày càng phát triển, dẫn đến gia tăng nhu cầu về bất động sản công nghiệp cao.
Báo cáo cho thấy, tỷ lệ lấp đầy khu công nghiệp tại các thị trường trọng điểm phía Bắc và Nam duy trì ở mức 85%-90% đối với đất công nghiệp, nhà xưởng và kho xây sẵn. Tỷ lệ giao dịch đất công nghiệp tăng 5,9% so với quý trước, và tăng 20% so với cả năm 2022 trong 9 tháng đầu năm 2023 [2].
- Giá thuê đất công nghiệp tăng theo thời gian:
Khi nhu cầu về bất động sản công nghiệp tăng, giá thuê đất và giá trị bất động sản cũng có xu hướng tăng theo thời gian, mang lại cơ hội sinh lời ổn định cho các nhà đầu tư.
Bà Nguyễn Hoài An, Giám đốc cấp cao CBRE Hà Nội, dự báo trong 03 năm tới, giá thuê đất công nghiệp dự kiến tăng 3-9%/năm ở miền Bắc và 3-7%/năm ở miền Nam. Giá thuê kho, nhà xưởng xây sẵn cũng tăng nhẹ 1-4%/năm [3].
- Tính ổn định và dài hạn vì thời hạn hợp đồng thường dài 10 – 15 năm, đảm bảo nguồn thu ổn định cho chủ sở hữu và nhà đầu tư trong suốt thời gian dài.
- Đa dạng nhu cầu đầu tư: như xây dựng khu công nghiệp, kho bãi, nhà xưởng cho thuê, và các giải pháp logistics.
Nhược điểm
- Vốn đầu tư lớn:
Để kinh doanh bất động sản công nghiệp cần nguồn vốn đầu tư rất lớn và ổn định.
- Quỹ đất lớn:
Để có thể kinh doanh bất động sản công nghiệp hiệu quả đòi hỏi diện tích đất rộng. Điều này sẽ làm tăng chi phí ban đầu và gây khó khăn trong việc tìm kiếm và phát triển đất đai ở các khu vực đô thị hoặc gần các tuyến giao thông chính.
- Thời gian thu hồi vốn lâu:
Khi đã chọn kinh doanh bất động sản công nghiệp, cần chuẩn bị một tâm lý rằng thời gian thu hồi vốn sẽ mất rất nhiều năm, thường là khoảng 10 năm, đặc biệt đối với các khu công nghiệp cần thời gian để lấp đầy diện tích và cho thuê dài hạn.
- Lực lượng lao động lành nghề chưa ổn định trên mặt bằng chung tại Việt Nam:
Hiện nay, lực lượng lao động có kỹ năng tại Việt Nam vẫn chưa đạt được sự ổn định đồng đều trên toàn quốc. Điều này tạo ra những thách thức trong việc tuyển dụng và đào tạo đội ngũ nhân sự phù hợp, đặc biệt là trong các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn cao hoặc tay nghề đặc thù như dây chuyền sản xuất tự động hóa, kỹ thuật bảo trì máy móc,…
Vì vậy, các doanh nghiệp cần đầu tư vào các chương trình đào tạo nội bộ và hợp tác với các tổ chức giáo dục để phát triển nguồn nhân lực bền vững để đáp ứng sự thay đổi của môi trường.
- Tác động đến môi trường:
Các hoạt động sản xuất và xây dựng khu công nghiệp có thể gây ra ô nhiễm không khí, nước, và đất nếu không được quản lý và kiểm soát chặt chẽ.
Những đặc điểm của bất động sản công nghiệp
Vị trí thuận tiện
Các khu công nghiệp thường đặt ở những nơi có giao thông thuận lợi, gần các tuyến đường cao tốc, cảng biển hoặc sân bay quốc tế, giúp dễ dàng vận chuyển hàng hóa và nguyên liệu đầu vào. Nhờ vào những vị trí thuận lợi như vậy, nó có thể giảm bớt chi phí vận chuyển, cũng như dễ dàng giao kết với các bên đối tác, các doanh nghiệp trong và ngoài nước khác.
Cơ sở hạ tầng được hoàn chỉnh
Các khu công nghiệp thường có hệ thống điện, nước, xử lý chất thải, thông tin liên lạc và giao thông được đầu tư kỹ lưỡng để đảm bảo việc hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả.
Một khu công nghiệp không có hệ thống cấp nước ổn định sẽ gây ra nhiều bất cập trong vận hành như làm mát máy móc, xử lý hóa chất, và cứu hỏa. Tất cả đều cần nước cho nên việc có một cơ sản hạ tầng hoàn chỉnh đóng vai trò vô cùng lớn.
Thời hạn cho thuê dài hạn
Thời gian cho thuê thường kéo dài từ 5 đến 20 năm, tùy thuộc vào thỏa thuận hợp đồng. Thời hạn đủ dài để các doanh nghiệp an tâm đầu tư và phát triển, đồng thời giảm thiểu rủi ro hơn các hợp đồng có thời gian ngắn khoảng 1-2 năm.
Bất động sản công nghiệp góp phần giảm bớt tình trạng thất nghiệp
Phân loại bất động sản công nghiệp
Bất động sản công nghiệp được chia thành nhiều loại hình khác nhau để phục vụ cho các mục đích sản xuất, lưu trữ và vận chuyển hàng hóa. Dưới đây là các phân loại chính:
Kho, xưởng sản xuất
Mục đích: Các hoạt động sản xuất, lắp ráp hoặc gia công hàng hóa.
Đặc điểm: Không gian rộng rãi, cao ráo, không gian mở và trang bị các hệ thống như quạt thông gió, hệ thống cứu hỏa, và sàn chịu lực tốt để đáp ứng nhu cầu sản xuất công nghiệp, được trang bị hệ thống cơ sở hạ tầng như điện, nước, và xử lý chất thải công nghiệp.
Khu vực lưu trữ
Mục đích: Lưu trữ hàng hóa, nguyên liệu thô hoặc sản phẩm hoàn thiện trước khi vận chuyển đến các nhà phân phối hoặc thị trường tiêu thụ.
Đặc điểm: Diện tích rộng, trang bị hệ thống quản lý lưu kho hiện đại, điều kiện môi trường được kiểm soát, như nhiệt độ, độ ẩm, nhằm bảo quản hàng hóa trong thời gian dài.
Hạ tầng vận chuyển và phân phối
Mục đích: Hỗ trợ vận chuyển, phân phối hàng hoá và kết nối chuỗi cung ứng.
Đặc điểm: Gần các tuyến đường giao thông huyết mạch, cảng biển hoặc sân bay; bao gồm hệ thống nhà kho, bãi container, và trung tâm phân phối.
Công viên công nghệ và khu công nghệ
Mục đích: Tập trung phát triển công nghệ cao và nghiên cứu.
Đặc điểm: Quy hoạch hiện đại, tích hợp không gian làm việc, trung tâm nghiên cứu, khu ở cho nhân viên; thường được đầu tư bài bản về cơ sở hạ tầng công nghệ.
Bất động sản đa năng thương mại
Mục đích: Kết hợp nhiều chức năng như sản xuất, lưu trữ, và khu thương mại dịch vụ.
Đặc điểm: Thiết kế linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đa dạng; thường có vị trí gần trung tâm kinh tế hoặc khu dân cư.
Có rất nhiều loại bất động sản công nghiệp và mỗi loại có những ưu thế riêng
Những yếu tố ảnh hưởng đến giá trị của bất động sản công nghiệp tại Việt Nam
Những yếu tố ảnh hưởng đến giá trị của bất động sản công nghiệp tại Việt Nam gồm có: chất lượng cơ sở hạ tầng, vị trí địa lý, chính trị và kinh tế vĩ mô, xã hội và tình hình đầu tư nước ngoài (FDI).
- Nhu cầu và cung ứng đất công nghiệp:
- Nhu cầu thuê đất công nghiệp: Sự phát triển của các ngành công nghiệp, đặc biệt là từ các doanh nghiệp FDI và nội địa, tạo ra nhu cầu lớn về đất và nhà xưởng công nghiệp.
- Cung cấp đất công nghiệp: Chính phủ tăng cường mở rộng quỹ đất công nghiệp để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Việc cấp phép và phê duyệt quỹ đất mới có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị đất công nghiệp. Chính phủ đẩy mạnh khuyến khích phát triển, mở rộng thêm 44.760 ha đất công nghiệp từ 2022–2025 [5].
- Chất lượng cơ sở hạ tầng:
- Giao thông: Vị trí gần các tuyến đường lớn, đường cao tốc, hoặc cảng biển sẽ thuận tiện và có giá tốt hơn.
- Tiện ích: Hệ thống cấp thoát nước, điện, viễn thông, và môi trường sạch sẽ.
- Vị trí và địa lý:
- Khoảng cách đến các khu kinh tế: Gần các trung tâm đô thị lớn hoặc khu vực có nhu cầu sản xuất cao.
- Đặc điểm địa lý: Địa hình thuận lợi cho xây dựng và không dễ bị ngập lụt hay thiên tai.
- Yếu tố chính trị và kinh tế vĩ mô:
- Chính sách: Quy hoạch và các ưu đãi của nhà nước.
- GDP, chính sách tiền tệ: Ảnh hưởng đến dòng vốn vào bất động sản.
- Tình hình đầu tư nước ngoài (FDI)
- Đầu tư FDI: Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất và chế biến. Làn sóng đầu tư từ các doanh nghiệp FDI sẽ tiếp tục thúc đẩy nhu cầu về đất công nghiệp, từ đó làm tăng giá trị bất động sản công nghiệp.
Tiềm năng phát triển của bất động sản công nghiệp tại Việt Nam
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vốn FDI trong khu công nghiệp chiếm khoảng 35-40% tổng vốn FDI đăng ký, với tỷ lệ này tăng trong những năm gần đây, giá thuê đất công nghiệp sẽ tăng 5 – 9%/năm ở miền Bắc và tăng 3 – 7%/năm ở miền Nam [4].
Các khu công nghiệp, khu kinh tế hiện thu hút hơn 10,400 dự án đầu tư trong nước, 11,200 dự án FDI với tổng vốn trên 2,54 triệu tỷ đồng và 231 tỷ USD. FDI tại đây chiếm 35-40% tổng vốn FDI tăng thêm cả nước, tạo việc làm cho 4,15 triệu lao động, tập trung chủ yếu ở Đông Nam Bộ (41,3%) và Đồng bằng sông Hồng (30,3%).
Theo báo Chính phủ, các khu công nghiệp mới tại các địa phương như Bắc Ninh, Đồng Nai, Bình Dương và Long An đang thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài, chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất và logistics.
Có thể thấy, tiềm năng phát triển của bất động sản công nghiệp tại Việt Nam là rất lớn nhờ vào vị trí địa lý chiến lược, lực lượng lao động dồi dào và sự hỗ trợ của Chính phủ. Với tốc độ tăng trưởng ấn tượng và sự quan tâm ngày càng lớn từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước, lĩnh vực này hứa hẹn sẽ tiếp tục là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế quốc gia trong tương lai.
Những khu công nghiệp hàng đầu tại miền Bắc
Miền Bắc Việt Nam là khu vực kinh tế chiến lược, thu hút nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước nhờ sự phát triển mạnh mẽ của các khu công nghiệp lớn.
- KCN VSIP Bắc Ninh: 700ha, liên doanh Việt Nam-Singapore, tiêu chuẩn quốc tế, gần Hà Nội, cảng Hải Phòng và sân bay Nội Bài.
- KCN Yên Bình Thái Nguyên: 693ha, vị trí đắc địa, kết nối thuận lợi với các thành phố lớn và tuyến giao thông trọng điểm.
- KCN Nam Đình Vũ Hải Phòng: 1.329ha, gần cảng lớn và sân bay, tập trung công nghiệp chế tạo, điện tử.
- KCN Yên Phong II Bắc Ninh: 1.200ha, đặc biệt hấp dẫn các nhà đầu tư nhờ hạ tầng giao thông hiện đại, vị trí gần sân bay và cảng biển.
- KCN Đồng Văn IV Hà Nam: 600ha, kết nối tốt với cao tốc Hà Nội-Ninh Bình và các tuyến giao thông chính.
- KCN Hòa Lạc Hà Nội: 1.586ha, khu công nghệ cao với nhiều dự án lớn.
- KCN Phú Nghĩa Hà Nội: 670ha, nằm trên trục quốc lộ 6A, kết nối các tỉnh lân cận.
- KCN Quế Võ Bắc Ninh: 1.770ha qua 3 giai đoạn, gần Hà Nội và các trung tâm kinh tế lớn.
- KCN Đại An Hải Dương: 603ha, nằm trong tam giác kinh tế Hà Nội-Hải Phòng-Quảng Ninh, giao thông đa dạng.
- KCN Cộng Hòa Hải Dương: 700ha, thuận lợi giao thương, gần sông, cảng biển và tuyến đường sắt.
Những khu công nghiệp hàng đầu tại miền Nam
Không chỉ miền Bắc, ở miền Nam cũng có các khu công nghiệp đang thu hút rất nhiều sự chú ý của các nhà đầu tư.
- Khu công nghiệp Tam Phước: Với 323.18ha, dọc theo quốc lộ 51 tại Đồng Nai, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
- Khu công nghiệp Nhơn Trạch: Tổng diện tích 700ha, nằm ở phía Bắc của thành phố Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai, gần với các thành phố lớn của vùng kinh tế trọng điểm.
- Khu công nghiệp Becamex Bình Phước: Diện tích 1.993 ha, nằm tại huyện Chơn Thành, tỉnh Bình Phước, cửa ngõ giao thương với Tây Nguyên và ASEAN.
- Khu công nghiệp Phước Đông: Với 3.158 ha, tọa lạc tại huyện Gò Dầu và Trảng Bàng, Tây Ninh, gần TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận.
- Khu công nghiệp Hiệp Phước: Rộng 1.686 ha, thuộc huyện Nhà Bè, TP. Hồ Chí Minh, gần sông Soài Rạp, thuận tiện vận tải đường thủy.
- Khu công nghiệp Mỹ Phước 3: Diện tích 999,7 ha, cách TP. Hồ Chí Minh 45 km, thuộc thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương.
- Khu công nghiệp Phú Mỹ 3: Rộng 999 ha, tại huyện Tân Thành, Bà Rịa – Vũng Tàu, chỉ cách cảng Cái Mép – Thị Vải 2 km.
- Khu công nghiệp Ông Kèo: Với 856 ha, nằm tại huyện Nhơn Trạch, Đồng Nai, gần Quốc lộ 51 và sân bay Long Thành.
- Khu công nghiệp Bàu Bàng: Diện tích 1.000 ha, nằm tại huyện Bàu Bàng, Bình Dương, cách TP. Hồ Chí Minh hơn 60 km.
- Khu công nghiệp Thành Thành Công: Rộng 1.020 ha, tọa lạc tại huyện Trảng Bàng, Tây Ninh, gần sông Vàm Cỏ Đông.
Chính sách hỗ trợ phát triển bất động sản công nghiệp
- Chính sách ưu đãi thuế
Nhà nước ban hành chính sách ưu đãi đặc biệt nhằm hỗ trợ phát triển bất động sản công nghiệp, bao gồm giảm hoặc miễn thuế cho các doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp.
- Quy hoạch và quản lý đất đai
Chính phủ chủ động theo dõi sự phát triển kinh tế – xã hội để quy hoạch các khu vực phù hợp, đồng thời linh hoạt trong quản lý đất đai nhằm thu hút đầu tư hiệu quả.
- Hỗ trợ về đầu tư
Bên cạnh đó, chính phủ luôn hỗ trợ thông tin và thủ tục hành chính nhằm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư. Những chính sách ưu đãi thuế cũng hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư phát triển bất động sản công nghiệp.
- Đầu tư cơ sở hạ tầng công cộng
Đầu tư cơ sở hạ tầng cũng là một sự hỗ trợ đáng kể cho sự phát triển bất động sản công nghiệp. Giao thông thuận lợi, cơ sở hạ tầng hiện đại sẽ thu hút được sự đầu tư cho các doanh nghiệp, giúp tăng khả năng kết nối giữa các khu công nghiệp với các trung tâm kinh tế lớn.
KTG Industrial – Đơn vị cho thuê bất động sản công nghiệp đáng tin cậy tại Việt Nam
KTG Industrial đang khẳng định vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực bất động sản công nghiệp tại Việt Nam.
KTG Industrial là công ty liên doanh giữa tập đoàn Khải Toàn Group (Việt Nam) và Boustead Projects (Singapore) được biết đến như một trong những nhà cung cấp bất động sản công nghiệp hàng đầu tại Việt Nam.
Với vị trí chiến lược tại các khu kinh tế trọng điểm như Đồng Nai, Bắc Ninh, KTG Industrial giúp kết nối dễ dàng đến cảng biển, sân bay và các trung tâm kinh tế lớn. KTG Industrial hoàn toàn có thể đáp ứng từ nhà xưởng xây sẵn, nhà kho hiện đại, hay nhà máy được thiết kế theo yêu cầu.
KTG Industrial nổi bật nhờ cam kết phát triển bền vững, không ngừng mang lại giá trị lâu dài cho khách hàng và xã hội. KTG luôn chú trọng đến việc phát triển cộng đồng và bảo vệ môi trường, điều đó đã trở thành kim chỉ nam để KTG Industrial mang đến những “giá trị thật sự” cho xã hội, kinh tế và môi trường.
Từ việc lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời, xử lý nước thải thân thiện môi trường, đến xây dựng công trình đạt chuẩn quốc tế, mọi dự án đều phản ánh tâm huyết của công ty trong việc phát triển cộng đồng và bảo vệ môi trường.
Từ khi thành lập, KTG Industrial không chỉ tập trung vào sản phẩm chất lượng, KTG còn đặt con người và trách nhiệm xã hội lên hàng đầu thông qua các hoạt động từ thiện và chương trình hỗ trợ cộng đồng địa phương.
KTG Industrial không chỉ cung cấp giải pháp bất động sản công nghiệp mà còn đóng vai trò là đối tác chiến lược, đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình phát triển bền vững.
Nguồn:
[1] Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo – động lực tăng trưởng quý III và 9 tháng năm 2024 của nền kinh tế. (2024). General Statistics Office of Vietnam. https://www.gso.gov.vn/bai-top/2024/10/nganh-cong-nghiep-che-bien-che-tao-dong-luc-tang-truong-quy-iii-va-9-thang-nam-2024-cua-nen-kinh-te/
[2] Thanh Xuân. (2023, June 7). Bất động sản công nghiệp đối mặt với nhiều “lực cản.” Nhịp Sống Kinh Tế Việt Nam & Thế Giới. https://vneconomy.vn/bat-dong-san-cong-nghiep-doi-mat-voi-nhieu-luc-can.htm
[3] Thanh Xuân. (2024, January 9). Giá thuê đất công nghiệp miền Bắc tăng 5-9%/năm trong 3 năm tới. Nhịp Sống Kinh Tế Việt Nam & Thế Giới. https://vneconomy.vn/gia-thue-dat-cong-nghiep-mien-bac-tang-5-9-nam-trong-3-nam-toi.htm
[4] Tuấn Sơn. (2024, June 29). Bất động sản công nghiệp hứa hẹn “chiếm sóng” thị trường 2024. Nhịp Sống Kinh Tế Việt Nam & Thế Giới. https://vneconomy.vn/bat-dong-san-cong-nghiep-hua-hen-chiem-song-thi-truong-2024.htm
[5] Kiều Trang. (2024, February 12). Rủi ro vẫn ở mức cao, ngành bất động sản dân cư bị xếp hạng tín nhiệm ở mức tiêu cực. Nhịp Sống Kinh Tế Việt Nam & Thế Giới. https://vneconomy.vn/rui-ro-van-o-muc-cao-nganh-bat-dong-san-dan-cu-bi-xep-hang-tin-nhiem-o-muc-tieu-cuc.htm
